Trám răng bằng amalgam có độc không? Nguy hiểm đến cơ thể

Sự thật trám răng bằng amalgam chứa 50% thủy ngân trong miệng. An toàn hay độc hại? Giải mã tranh cãi và ai TUYỆT ĐỐI không nên dùng.

Amalgam hay còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là trám bạc là một trong những vật liệu nha khoa có lịch sử lâu đời nhất, đã được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới trong hơn 150 năm để điều trị răng sâu. Với độ bền vượt trội và chi phí hợp lý, nó từng được xem là “tiêu chuẩn vàng” cho việc phục hồi các răng hàm chịu lực ăn nhai lớn.

Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, một cuộc tranh cãi lớn đã nổ ra xoay quanh tính an toàn của vật liệu này, bởi thành phần chính của nó chứa đến khoảng 50% là thủy ngân một kim loại nặng có độc tính cao. Điều này đã dấy lên mối lo ngại sâu sắc trong cộng đồng. Vậy sự thật là gì? Trám răng bằng amalgam có độc không và có thực sự gây hại cho sức khỏe? Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, dựa trên các bằng chứng khoa học và khuyến cáo từ các tổ chức y tế uy tín.

Trám Răng Bằng Amalgam Là Gì?

Amalgam là một loại hợp kim kim loại được sử dụng trong nha khoa để lấp đầy các lỗ sâu sau khi mô răng bệnh đã được làm sạch, nó được tạo ra bằng cách trộn thủy ngân ở dạng lỏng với một hỗn hợp bột kim loại khô, bao gồm các thành phần chính là bạc, thiếc và đồng. Khi các thành phần này được kết hợp với nhau, chúng tạo thành một vật liệu mềm dẻo, cho phép nha sĩ dễ dàng đưa vào và tạo hình theo đúng hình dáng của lỗ sâu trên răng, đảm bảo sự khít sát và phục hồi chức năng.

Sau khi được đặt vào răng hỗn hợp Amalgam sẽ dần đông cứng lại trong vài giờ và đạt được độ cứng chắc tối đa sau khoảng 24 giờ. Đặc tính nổi bật nhất của Amalgam là độ bền và khả năng chống mài mòn vượt trội, giúp nó có thể chịu được lực ăn nhai lớn trong một thời gian rất dài. Chính vì lý do này, trong lịch sử Amalgam thường là lựa chọn hàng đầu để trám cho các răng hàm ở phía sau nơi đòi hỏi sức chống chịu cao và yếu tố thẩm mỹ không được đặt nặng như các răng cửa.

Ưu điểm của trám răng bằng amalgam

Mặc dù hiện nay Amalgam vấp phải nhiều tranh cãi về tính an toàn và thẩm mỹ nhưng không thể phủ nhận rằng vật liệu này đã thống trị ngành nha khoa trong hơn một thế kỷ nhờ vào những ưu điểm vượt trội về mặt cơ học và chi phí. Chính những lợi thế về độ bền và tính kinh tế này đã khiến nó trở thành lựa chọn không thể thay thế trong một thời gian dài, đặc biệt là cho các vị trí răng hàm đòi hỏi sự vững chắc.

• Độ bền và tuổi thọ cao: Đây là ưu điểm lớn nhất, một miếng trám Amalgam có thể tồn tại vững chắc trong miệng từ 10 đến 15 năm, thậm chí lâu hơn nếu được chăm sóc tốt. Khả năng chống mài mòn và chịu được lực nhai lớn của nó vượt trội hơn hẳn so với nhiều vật liệu khác.
• Chi phí thấp: So với các loại vật liệu trám thẩm mỹ như Composite hay sứ, Amalgam có chi phí thấp hơn đáng kể, giúp nó trở thành một lựa chọn kinh tế cho nhiều bệnh nhân.
• Dễ thao tác: Kỹ thuật trám Amalgam tương đối đơn giản và ít nhạy cảm với môi trường ẩm ướt trong miệng hơn so với Composite, giúp các nha sĩ dễ dàng thực hiện và tiết kiệm thời gian điều trị.

Nhược điểm của trám răng bằng amalgam

Bên cạnh những ưu điểm về mặt chức năng Amalgam cũng bộc lộ nhiều nhược điểm đáng kể và đây chính là những lý do khiến nó dần bị thay thế bởi các vật liệu hiện đại hơn trong thực hành nha khoa ngày nay. Các hạn chế này không chỉ dừng lại ở vấn đề thẩm mỹ dễ nhận thấy mà còn liên quan đến các đặc tính vật lý có thể ảnh hưởng đến cấu trúc răng và đặc biệt là cuộc tranh cãi không hồi kết về độc tính của thủy ngân.

• Tính thẩm mỹ kém: Với màu bạc xám kim loại đặc trưng miếng trám Amalgam hoàn toàn không giống với màu răng thật, điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ đặc biệt là khi cười hoặc nói, khiến nó không phải là lựa chọn phù hợp cho các răng cửa.
• Nguy cơ gây nứt răng: Amalgam là kim loại nên có hệ số giãn nở vì nhiệt khác với mô răng thật. Theo thời gian, sự co giãn lặp đi lặp lại do tiếp xúc với thức ăn nóng lạnh có thể tạo ra các vết nứt vi thể trên cấu trúc răng, làm suy yếu và có thể gây vỡ răng.
• Tranh cãi về độc tính thủy ngân: Đây là nhược điểm lớn nhất và gây lo ngại nhất, việc chứa một lượng lớn thủy ngân trong thành phần đã dấy lên những câu hỏi nghiêm túc về sự an toàn lâu dài của vật liệu này đối với sức khỏe con người.

Trám Răng Bằng Amalgam Có Độc Không?

Đây là câu hỏi cốt lõi và phức tạp nhất, câu trả lời không đơn giản là “có” hoặc “không” mà phụ thuộc vào liều lượng phơi nhiễm và cơ địa của từng người. Thủy ngân trong miếng trám Amalgam tồn tại ở dạng liên kết hóa học bền vững. Tuy nhiên, một lượng rất nhỏ thủy ngân ở dạng hơi có thể được giải phóng ra khỏi miếng trám trong các hoạt động hàng ngày như ăn nhai, nghiến răng, uống đồ nóng hoặc thậm chí là khi chải răng, hơi thủy ngân này có thể được hít vào phổi và hấp thụ vào cơ thể.

Các tổ chức y tế lớn như Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã thực hiện nhiều nghiên cứu sâu rộng. Kết quả chung cho thấy, lượng hơi thủy ngân giải phóng từ miếng trám Amalgam ở người bình thường là rất thấp, thấp hơn nhiều so với ngưỡng an toàn cho phép và thấp hơn cả lượng thủy ngân chúng ta hấp thụ từ môi trường và thực phẩm. Do đó, đối với đại đa số người trưởng thành khỏe mạnh, các tổ chức này kết luận rằng miếng trám Amalgam là an toàn và nguy cơ gây độc là rất thấp.

Ai Không Nên Trám Răng Bằng Amalgam?

Dựa trên các nghiên cứu về sự nhạy cảm với thủy ngân các tổ chức nha khoa và y tế lớn trên thế giới, bao gồm cả FDA, đã đưa ra khuyến cáo về những nhóm đối tượng nên tránh hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng miếng trám Amalgam để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

• Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú: Hơi thủy ngân có khả năng đi qua hàng rào nhau thai và hiện diện trong sữa mẹ có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh còn non nớt của thai nhi và trẻ sơ sinh.
• Trẻ em dưới 6 tuổi: Não bộ và hệ thần kinh của trẻ trong giai đoạn này vẫn đang phát triển và chưa hoàn thiện, do đó chúng đặc biệt nhạy cảm và dễ bị tổn thương hơn trước các tác động độc hại của thủy ngân.
• Người có tiền sử bệnh thận hoặc suy giảm chức năng thận: Vì thận là cơ quan chính chịu trách nhiệm lọc và đào thải thủy ngân ra khỏi cơ thể, nên bất kỳ sự suy yếu nào ở thận cũng sẽ làm giảm khả năng này, dẫn đến nguy cơ tích tụ độc tố.
• Người có tiền sử bệnh lý thần kinh: Do thủy ngân là một chất độc thần kinh đã được biết rõ, việc tạo ra bất kỳ nguồn phơi nhiễm bổ sung nào cũng không được khuyến khích cho những người đang mắc các bệnh như Alzheimer, Parkinson hay đa xơ cứng.
• Người có tiền sử dị ứng với thủy ngân hoặc các kim loại khác: Một số người có thể phát triển phản ứng quá mẫn với các kim loại trong Amalgam, gây ra các triệu chứng tại chỗ trong miệng như viêm nướu, lở loét hoặc các tổn thương dạng lichen.

Cách Xử Lý Khi Muốn Thay Trám Amalgam

Việc có nên tháo bỏ một miếng trám Amalgam cũ đang ổn định hay không vẫn còn là một chủ đề gây tranh cãi. Hầu hết các tổ chức nha khoa lớn không khuyến khích việc tháo bỏ hàng loạt nếu miếng trám không có vấn đề, vì quá trình tháo dỡ có thể làm giải phóng một lượng hơi thủy ngân cao hơn so với việc giữ nguyên nó. Tuy nhiên, việc thay thế được chỉ định khi:

• Miếng trám cũ đã bị hỏng, mòn, nứt vỡ hoặc có kẽ hở.
• Miếng trám gây ra các phản ứng dị ứng tại chỗ.
• Có nhu cầu cải thiện thẩm mỹ cho nụ cười.

Quy trình tháo Amalgam phải được thực hiện một cách cực kỳ cẩn trọng để đảm bảo an toàn. Nha sĩ phải sử dụng đế cao su để cách ly hoàn toàn chiếc răng cần tháo trám với phần còn lại của khoang miệng. Đồng thời, một hệ thống hút công suất lớn và nhiều nước sẽ được sử dụng liên tục để hút sạch các mảnh vụn Amalgam và hơi thủy ngân ngay khi chúng được tạo ra, ngăn không cho bệnh nhân hít hoặc nuốt phải.

Chế Độ Ăn Uống Sau Khi Trám Răng Để Duy Trì Độ Bền

Sau khi thực hiện trám răng, dù là bằng vật liệu Amalgam hay bất kỳ vật liệu nào khác, việc tuân thủ một chế độ ăn uống hợp lý trong những ngày đầu là vô cùng quan trọng. Điều này không chỉ giúp miếng trám có đủ thời gian để đạt được độ cứng chắc tối đa mà còn tránh gây ra những áp lực không cần thiết lên chiếc răng vừa được phục hồi, dưới đây là bảng gợi ý những loại thực phẩm an toàn giúp bạn ăn uống thoải mái mà vẫn bảo vệ được miếng trám mới.

Câu Hỏi Thường Gặp

1. Trám răng bằng amalgam dùng được bao lâu?

Tuổi thọ trung bình của một miếng trám Amalgam là từ 10 đến 15 năm, vượt trội hơn so với nhiều vật liệu trám khác như Composite. Độ bền lâu dài này chính là ưu điểm lớn nhất, tuy nhiên nó cũng phụ thuộc vào kích thước miếng trám, vị trí răng và thói quen ăn uống, chăm sóc của mỗi người.

2. Amalgam có gây ung thư không?

Cho đến nay, các tổ chức y tế và nha khoa uy tín như FDA và ADA đều khẳng định không có bằng chứng khoa học đáng tin cậy nào cho thấy mối liên hệ giữa trám Amalgam và nguy cơ ung thư. Các lo ngại về sức khỏe chủ yếu tập trung vào độc tính thần kinh và thận của thủy ngân, chứ không phải khả năng gây ung thư.

3. Trám amalgam có cần thay sau vài năm không?

Không nhất thiết, một miếng trám Amalgam chỉ cần được thay thế khi nó có dấu hiệu bị hỏng hóc về mặt chức năng như nứt vỡ, mòn hoặc có kẽ hở gây sâu răng tái phát. Nếu miếng trám vẫn còn nguyên vẹn và khít sát, việc thay thế định kỳ là không được khuyến khích và không cần thiết.

4. Có nên tháo trám amalgam khi đang khỏe mạnh?

Các hiệp hội nha khoa lớn trên thế giới hiện không khuyến khích việc chủ động tháo bỏ các miếng trám Amalgam còn tốt chỉ vì lo ngại phơi nhiễm thủy ngân. Lý do là vì chính quá trình khoan và tháo dỡ miếng trám sẽ tạm thời giải phóng một lượng hơi thủy ngân cao hơn so với việc giữ nguyên nó trong miệng.

Lựa Chọn An Toàn Cho Nụ Cười Của Bạn Tại Nha Khoa 5Brothers

Trong bối cảnh nha khoa hiện đại, việc lựa chọn các giải pháp an toàn, không chứa kim loại và có tính thẩm mỹ cao đang trở thành xu hướng tất yếu. Sức khỏe lâu dài của bệnh nhân luôn là ưu tiên hàng đầu. Tại Nha Khoa Quốc Tế 5Brothers, chúng tôi cam kết áp dụng triết lý nha khoa an toàn và không chứa thủy ngân.

• Vật liệu trám hiện đại: Chúng tôi chỉ sử dụng các loại vật liệu trám tiên tiến và an toàn nhất như Composite cao cấp, sứ Emax, Zirconia… để phục hồi cho răng sâu, đảm bảo cả về độ bền, thẩm mỹ và sự tương thích sinh học.
• Quy trình tháo trám Amalgam an toàn: Đối với những khách hàng có nhu cầu thay thế miếng trám Amalgam cũ, chúng tôi tuân thủ một quy trình tháo dỡ nghiêm ngặt với hệ thống đê cao su cách ly và máy hút công suất lớn, đảm bảo an toàn tối đa cho sức khỏe của bạn.
• Tư vấn minh bạch: Đội ngũ bác sĩ tại sẽ tư vấn rõ ràng về ưu, nhược điểm của từng loại vật liệu, giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với tình trạng răng miệng và nhu cầu của bản thân.

Hãy để sức khỏe nụ cười của bạn được chăm sóc bởi những giải pháp an toàn và tiên tiến nhất.

➡️ Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay tại Nha Khoa Quốc Tế 5Brothers để được các chuyên gia trực tiếp thăm khám và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp nhất cho bạn.

Fanpage: Nha Khoa Quốc Tế 5Brothers

Xem thêm

• Bôi dầu gió vào răng sâu? Nguy hiểm tiềm ẩn
• Viêm nha chu ở trẻ em dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị
• Panadol có giảm đau răng không? Sử dụng sao cho an toàn và hiệu quả?